Ucalıq sifətini xüsusi qeyd etməkdə məqsəd, hənbəli imamlarının Allahın zatı ucalığını isbat etmələrindən ötrüdür. Onlar bir çox digər firqələrdən fərqli olaraq Allahıh zatı ucalıq sifətini, həmçinin Uca Allahın kəlam sifətinin səs və hərfdən ibarət olmasını isbat edirlər və sifətləri məcazi mənalarla təvil etməyi tərk edirlər. Onlar yalnız sələf imamlarının təvil etdikləri sifət ayələrini təvil etmiş, sələfin susduğu xəbərlər barədə susmuşlar.

     Hənbəli imamlarına görə ucalıq, Allahın zatı sifətlərindəndir. İsteva sifətinə gəldikdə isə, hənbəlilərin bu sifət barədə iki sözü vardır. Onlardan bəziləri bunun feli, bəziləri isə zatı sifət olduğunu demişlər. Lakin onların bu ixtilafı ləfzidir və nəticə etibarı ilə eyni mənanı kəsb edir.

     İbn Zəğuni əl-Hənbəli hənbəli imamlarının bu ixtilafını nəql edərək dedi:

الاستواء صفة استحقها البارىء لذاته وظهورها اقترن بوجود فعل فى غيره ، وعلى هذا قال بعض اصحابنا ان الاستواء صفة فعلية، وقد قال قوم من اصحابنا ان الاستواء على العرش من صفات الذات وانما ظهر بفعل فى غير ذاته تعالى والمعنى فى القولين يتقارب لانهما يرجعان فى التحقيق الى مورد واحد

     İsteva, Uca Allahın Öz Zatında layiq olduğu bir sifətdir. Onun zühuru isə başqasında baş vermiş felin mövcudluğu ilə birləşmişdir. Buna əsasən bəzi əshabımız demişlər ki, isteva feli sifətdir. Əshabımızdan bir başqaları isə demişlər ki, ərşə isteva etməsi zatı sifətlərdəndir. O yalnız Uca Allahın zatından qeyrisində fel ilə zahir olmuşdu. Hər iki sözün mənası bir-birinə yaxındır. Çünki hər iki söz nəticədə bir əsasa qayıdır.

     Əbul Fədl ət-Təmimi əl-Hənbəli -rahiməhullah- dedi:


وكان يقول في معنى الاستواء هو العلو والارتفاع ولم يزل الله تعالى عاليا رفيعا قبل أن يخلق عرشه فهو فوق كل شيء والعالي على كل شيء وإنما خص الله العرش لمعنى فيه مخالف لسائر الأشياء والعرش أفضل الأشياء وأرفعها فامتدح الله نفسه بأنه على العرش أستوى أي عليه علا ولا يجوز أن يقال أستوى بمماسة ولا بملاقاة تعالى الله عن ذلك علوا كبيرا والله تعالى لم يلحقه تغير ولا تبدل ولا تلحقه الحدود قبل خلق العرش ولا بعد خلق العرش وكان ينكر على من يقول إن الله في كل مكان بذاته لأن الأمكنة كلها محدودة

 

     İmam Əhməd isteva kəlməsinin mənası barədə deyərdi: Ucalıq və yüksəklikdir. Uca Allah ərşini yaratmazdan öncə uca və yüksək idi. O hər bir şeyin fövqündədir, hər bir şeyin üzərindədir. Uca Allahın, ərşi xüsusiləşdirməsi yalnız onda digər əşyalara müxalif olan mənadan ötrüdür. Ərş bütün əşyaların ən fəzilətlisi və yüksəkdə olanıdır. Bu səbəbdən Uca Allah ərşin üzərinə isteva etməsi, yəni ucalması ilə Özünü öymüşdür. Onun toxunaraq yaxud təmas edərək isteva etməsini demək icazəli deyil. Uca Allah bundan münəzzəhdir. Uca Allaha, istər ərşi yaratmazdan öncə istərsə də, sonra dəyişiklik və təbəddül üz verməz və hüdudlar Onu çərçivəyə salmaz. İmam Əhməd Allahın zatı ilə hər yerdə olduğunu deyən şəxslərə irad bildirərdi. Çünki məkanların hamısı məhduddur. (İtiqadul iməmil mubəccəl)

     Abdul-Bəqi əl-Məvahibi əl-Hənbəli -rahiməhullah- təlif etdiyi əl-Aynu val əsər fi aqaidi əhlil əsər kitabında demişdir:

وقد أعلمنا جل ذكره أنه استوى على عرشه ولم يخبر كيف استوى ومن اعتقد أن الله مفتقر للعرش أو لغيره من المخلوقات أو أن استواءه على العرش كاستواء المخلوقات على كرسيه فهو ضال مبتدع فكان الله ولا زمان ولا مكان وهو الآن على ما عليه كان

     Uca Allah bizə əşrə isteva etməsini bildirib lakin necə isteva etdiyini xəbər verməyib. Kim də, Allahın əşrə yaxud digər bir məxluqa möhtac olduğunu yaxud Onun ərşə isteva etməsinin məxluqatın kürsünün üzərinə isteva etmələri kimi olduğunu etiqad etsə, beləsi azmış bidətçidir. Allah var idi, zaman və məkan isə yox idi. O hal-hazırdada olduğu halı üzərədir. (əl-Aynu val-əsər fi aqaidi əhlil əsər:60-61)

     Mər`i bin Yusuf əl-Kərmi əl-Məqdisi əl-Hənbəli –rahiməhullah- dedi:

ومن المتشابه الاستواء في قوله تعالى: الرحمن على العرش استوى وقوله: ثم استوى على العرش  وهو مذكور في سبع آيات من القرآن ، فأما السلف فإنهم لم يتكلموا في ذلك بشيء جريا على عادتهم في المتشابه من عدم الخوض فيه مع تفويض علمه إلى الله تعالى والإيمان به  ..ويروى عن الشعبي أنه سئل عن الاستواء فقال : هذا من متشابه القرآن نؤمن به ولا نتعرض لمعناه وعن الشافعي أنه قال لما سئل عن الاستواء آمنت بلا تشبيه وصدقت بلا تمثيل واتهمت نفسي في الإدراك وأمسكت عن الخوض غاية الإمساك   وعن أحمد بن حنبل أنه قال استوى كما ذكر لا كما يخطر للبشر ، وكلام السلف مستفيض بمثل هذا  

     Mütəşabih sifətlərdən biri də istevadır. Uca Allah buyurur: “Rəhman olan Allah ərşə isteva etdi.” Habelə buyurur: “Sonra ərşə isteva etdi.” Bu isə Qurani Kərimin yeddi ayəsində keçir. Sələf, mütəşabihlərə dair adətlərinə uyğun olaraq bu haqda heç bir şey danışmamışlar. Onlar onun barəsində danışmaz bununla yanaşı elmini Uca Allaha həvalə edər və buna iman edərdilər.

     İmam Şa`bidən rəvayət edilir ki, ondan isteva barədə soruşulduğu zaman belə demişdi: Bu, Quranın mütəşabihlərindəndir. Biz ona iman edir və onun mənasına baş vurmuruq. Həmçinin Şafiidən nəql edilir ki, ona isteva barədə sual verildikdə dedi: Bənzətmədən iman etdim, oxşatmadan təsdiq etdim, onu idrak etməkdən özümü qüsurlu gördüm və onun barəsində danışmaqdan qəti olaraq çəkindim. İmam Əhmədə həmçinin isteva barədə sual verildikdə dedi: İnsanın ağlına gəldiyi kimi deyil xəbər verdiyi kimi isteva etdi. Sələf imamlarının buna bənzər sözləri həddən artıq çoxdur.” ( Əqavilus siqat:1/120-121)